Những gì xảy ra với TikTok sẽ là một chỉ báo cho các doanh nghiệp khác về hậu quả của việc hoạt động trong một thế giới ngày càng gia tăng căng thẳng chính trị.
Ứng dụng video ngắn TikTok là tâm điểm mới nhất về căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Và những gì xảy ra với TikTok rõ ràng còn hơn cả mối quan tâm của hàng triệu người dùng tại Mỹ.
Khi căng thẳng Mỹ-Trung gia tăng, số phận của TikTok sẽ là một chỉ báo quan trọng cho các doanh nghiệp đang cố gắng dự đoán hậu quả của một thế giới ngày càng kém toàn cầu hóa. TikTok đang gặp rắc rối vì công ty mẹ của ứng dụng – ByteDance – có trụ sở tại Trung Quốc. Khi TikTok ngày càng phổ biến ở Mỹ, các quan chức nước này lo ngại rằng chính phủ Trung Quốc đang sử dụng ứng dụng này để lấy dữ liệu về công dân Mỹ. TikTok phủ nhận điều đó, nhưng tất nhiên điều này không thể xoa dịu Washington.
Cuối tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông sẽ cấm ứng dụng này, đồng thời phản đối ý tưởng mua lại TikTok từ Microsoft. Tuy nhiên, sau cuộc nói chuyện với CEO Satya Nadella của Microsoft, ông Trump đã thay đổi quyết định. Tổng thống Mỹ cho biết TikTok có 45 ngày để đạt được thỏa thuận bán cổ phần cho một công ty Mỹ, nếu không sẽ phải ngừng hoạt động tại nước này.
Ứng dụng video ngắn TikTok đang là tâm điểm của căng thẳng Mỹ – Trung. Hình ảnh: Reuters
Microsoft hôm 2/8 cũng xác nhận rằng họ vẫn đang đàm phán để mua lại mảng kinh doanh của TikTok tại Mỹ. “Microsoft hoàn toàn nhận thức được tầm quan trọng của việc giảm bớt những lo ngại của Tổng thống. Chúng tôi cam kết mua TikTok sau khi đánh giá bảo mật toàn diện và sẽ cung cấp các lợi ích kinh tế phù hợp cho quốc gia Hoa Kỳ, bao gồm cả Bộ Tài chính Hoa Kỳ”, Microsoft cho biết trong bản thông báo. Họ cam kết sẽ đẩy nhanh các cuộc đàm phán với ByteDance trong một vài tuần.
Microsoft sẽ sở hữu và vận hành TikTok ở Mỹ, Canada, Úc và New Zealand. Hôm qua (3/8), cổ phiếu Microsoft đã tăng hơn 4% vào đầu phiên nhờ thông tin này.
Tuy nhiên, tương lai của TikTok vẫn chưa chắc chắn. Lập trường của Trump về ứng dụng vẫn chưa rõ ràng. SCMP Cuối tuần trước, có thông tin cho rằng ByteDance có thể nghiêng về việc tách TikTok hơn là bán nó. Tấm Mặt trời Hôm qua, ByteDance đã có kế hoạch chuyển trụ sở chính từ Bắc Kinh đến London.
Mọi quyết định liên quan đến TikTok cũng quan trọng đối với những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc khác. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Trump sẽ “có hành động trong vài ngày tới” đối với các ứng dụng của Trung Quốc đang hoạt động tại Mỹ.
“Có rất nhiều phần mềm Trung Quốc đang hoạt động ở Mỹ, cho dù đó là TikTok hay WeChat, gửi dữ liệu về Trung Quốc. Đó có thể là các mẫu nhận dạng khuôn mặt hoặc thông tin về vị trí của bạn, số điện thoại của bạn, bạn bè của người dùng”, ông nói. “Tổng thống Trump sẽ có hành động trong vài ngày tới liên quan đến rủi ro an ninh quốc gia của phần mềm này”.
Trước TikTok, hai ông lớn công nghệ Trung Quốc khác là ZTE và Huawei cũng lao đao vì lệnh trừng phạt của Mỹ. Hai công ty này đang phải đối mặt với nhiều cáo buộc, từ đe dọa an ninh quốc gia đến việc lách lệnh cấm vận của Mỹ với các nước khác.
Vào tháng 4/2018, Bộ Thương mại Mỹ đã ra quyết định cấm tất cả các công ty Mỹ bán linh kiện cho ZTE trong 7 năm, nhằm trừng phạt công ty này vì đã lách lệnh cấm vận và bán hàng hóa của Mỹ cho Iran. Lệnh có hiệu lực ngay lập tức, buộc ZTE phải tạm ngừng hoạt động kinh doanh chính trên toàn thế giới, gây thiệt hại ít nhất 3 tỷ USD. Tuy nhiên, vào tháng 7, họ đã dỡ bỏ lệnh cấm sau khi ZTE ký thỏa thuận với Mỹ và nộp phạt hàng tỷ USD.
Vào tháng 5 năm 2019, Mỹ đã đưa Huawei vào danh sách đen, ngăn Huawei tiếp cận công nghệ của Mỹ, chẳng hạn như các sản phẩm bán dẫn, vì nó đe dọa an ninh quốc gia. Vào tháng 5 năm nay, các quan chức Mỹ tiếp tục áp đặt các quy định mới, hạn chế khả năng tự cung cấp chip của Huawei. Điều này đe dọa nỗ lực bán thiết bị 5G của họ.
Mỹ cũng đã vận động các quốc gia khác áp đặt lệnh cấm tương tự đối với thiết bị của Huawei. Nhà chức trách Anh hồi tháng 7 đã quyết định loại bỏ thiết bị Huawei khỏi mạng viễn thông của nước này. Do áp lực toàn cầu, doanh thu của Huawei trong nửa đầu năm nay chỉ tăng 13,1% so với cùng kỳ năm ngoái lên 454 tỷ nhân dân tệ (64,9 tỷ USD). Mức tăng này chỉ bằng một nửa năm 2019.
Bên cạnh đó, những gì đang diễn ra với TikTok cũng cho thấy khó khăn của các công ty toàn cầu khi hoạt động trong bối cảnh quan hệ Mỹ – Trung ngày càng xấu đi. Việc Mỹ – Trung áp thuế nhập khẩu hàng hóa của nhau khiến hàng loạt doanh nghiệp hai nước lỗ nặng vì chi phí tăng cao. Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung cũng đẩy nhanh tốc độ các công ty đa quốc gia chuyển hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc. Xu hướng này sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.
Việc Hoa Kỳ muốn xóa danh sách các công ty Trung Quốc không được chứng minh là có thể kiểm toán và không thuộc sở hữu nhà nước cũng không khuyến khích các công ty Trung Quốc niêm yết tại đây. Vào tháng 7, Ant Group (thuộc Alibaba) đã lên kế hoạch thực hiện IPO tại Thượng Hải và Hồng Kông. Tháng trước, Reuters cũng đưa tin rằng gã khổng lồ du lịch trực tuyến Ctrip đang yêu cầu các nhà đầu tư tiềm năng cấp vốn để họ rút khỏi Nasdaq.
Hàng loạt công ty đa quốc gia cũng đang mắc kẹt giữa Mỹ và Trung Quốc vì vấn đề Hong Kong. Thật khó xử cho họ khi phải tuân thủ cả luật an ninh quốc gia của Trung Quốc và các biện pháp trừng phạt đang được Mỹ thảo luận. Các ngân hàng như Citigroup, Goldman Sachs Group và JPMorgan Chase & Co dường như đang đi trên con đường căng thẳng, chỉ mới hoạt động tại Hồng Kông, có kế hoạch đầy tham vọng tại thị trường Trung Quốc trong năm nay.
HSBC đặc biệt gặp rủi ro vì đã lên tiếng ủng hộ luật an ninh quốc gia của Trung Quốc. Ngân hàng này hiện có vị trí thống lĩnh tại Hồng Kông. Noel Quinn – Giám đốc điều hành HSBC hôm qua cho biết: “Căng thẳng hiện nay giữa Trung Quốc và Mỹ đang tạo ra một môi trường đầy thách thức cho các tổ chức như HSBC”.
Hà Thu (theo CNN, Bloomberg)