TikTok đang đứng trước nguy cơ bị cấm và trừng phạt giống như Mỹ và một số nước đang làm với Huawei.
Zhang Yiming, Founder của TikTok gần đây đang bị “bao vây” ở nhiều thị trường. Anh ấy đã phản ứng bằng cách bản địa hóa ứng dụng video ngắn này để giảm bớt áp lực chính trị. Tuy nhiên, ông vẫn loay hoay tìm lối thoát, theo nhận xét từ một nhà đầu tư Trung Quốc đã rót tiền vào ByteDance, công ty mẹ của TikTok.
TikTok, ứng dụng mạng xã hội phát triển nhanh nhất thế giới với hơn 2 tỷ lượt tải xuống trên toàn cầu, đang phải đối mặt với lệnh cấm hoặc đe dọa từ các quốc gia vì cáo buộc vi phạm quyền riêng tư của người dùng. . Sự nổi tiếng của nó trở thành “con tốt thí” mà bất kỳ chính phủ nào cũng không thể bỏ qua.
TikTok, với công ty mẹ là ByteDance của Trung Quốc, đang bị Mỹ theo dõi. Ảnh: Reuters.
Ở Mỹ, TikTok trở thành một phần của cuộc tranh luận chính trị. Theo nhà đầu tư ByteDance, cuộc bầu cử vào tháng 11 sẽ là một thách thức đối với TikTok. “Không có nhiều bất đồng giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa về các biện pháp trừng phạt hiện tại đối với các công ty Trung Quốc”, ông nói và cho biết thêm rằng sau ZTE và Huawei, TikTok sẽ là mục tiêu tiếp theo.
TikTok đang đứng trước nguy cơ bị cấm tại Mỹ – thị trường nước ngoài lớn thứ hai với 70 triệu người dùng thường xuyên hàng tháng. Ngày 6/7, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Mỹ đang cân nhắc cấm các ứng dụng mạng xã hội của Trung Quốc, trong đó có TikTok. Ông nêu lý do bảo vệ an ninh quốc gia Mỹ và tránh thông tin người dân Mỹ rơi vào tay Trung Quốc.
Cơ quan giám sát bảo vệ dữ liệu của Liên minh Châu Âu cũng đã thành lập một lực lượng đặc nhiệm vào đầu tháng 6 để điều tra các hoạt động xử lý dữ liệu và quyền riêng tư của TikTok. Ấn Độ đã áp đặt lệnh cấm đối với TikTok, với lý do bảo mật và quyền riêng tư. Đây là thị trường nước ngoài lớn nhất của ứng dụng với hơn 200 triệu người dùng.
Từ niềm vui đến ảnh hưởng chính trị
Bình luận của ông Pompeo được đưa ra sau sự kiện vận động tranh cử của Tổng thống Donald Trump ở Tulsa, Oklahoma. Một số người dùng TikTok đã cố gắng phá hoại sự kiện bằng cách đăng video lên TikTok, kêu gọi mọi người đăng ký nhưng không xuất hiện. Kết quả là chỉ có 6.200 người có mặt tại SVĐ 19.200 chỗ ngồi. Trước đó, người quản lý chiến dịch tranh cử của Trump, Brad Parscale, đã khoe trên Twitter rằng ông có hơn một triệu người đăng ký.
Trò chơi khăm cho thấy tầm ảnh hưởng của ứng dụng ba tuổi này ở một số thị trường bên ngoài Trung Quốc. Nếu như WeChat của Tencent phát triển phiên bản quốc tế chủ yếu hướng đến người dùng Trung Quốc ở nước ngoài thì TikTok lại khác. Họ muốn chinh phục người dùng địa phương chứ không chỉ Hoa kiều.
Kể từ năm 2019, TikTok đã được xếp hạng trong top những ứng dụng được tải xuống nhiều nhất trên toàn cầu. Đây là ứng dụng đầu tiên trong sáu năm vượt qua 2 tỷ lượt tải xuống sau WhatsApp, Instagram và Facebook Messenger.
Tháng 5/2020, TikTok ra mắt tính năng biến hóa trang phục. Trong đó, người dùng có thể thay đổi trang phục họ đang mặc hoặc diện mạo của họ khi lau gương trên nền bài hát “Wipe It Down” của Kenneth Coby. Thử thách “lau” này đã thu hút hơn một tỷ lượt xem và sự tham gia của nhiều người nổi tiếng, trong đó có nam diễn viên Will Smith.
Nhà đầu tư lo lắng
Ông Zhang Yiming đã dành nửa năm 2019 ở Washington để cố gắng củng cố quan hệ với chính phủ Hoa Kỳ. Trong khi đó, TikTok đã địa phương hóa hoạt động của mình, bao gồm cả xây dựng thương hiệu và nhân sự.
Nhân viên và hoạt động của TikTok tách biệt với công ty mẹ ByteDance, một nhà đầu tư nước ngoài vào ByteDance nói Caixin. Zhang đã thảo luận các lựa chọn với các nhà đầu tư để giải tỏa sự chú ý của chính phủ Hoa Kỳ. Ông thành lập hội đồng quản trị, thay đổi quốc tịch của các giám đốc điều hành chủ chốt. Bản thân anh cũng bỏ phiếu “siêu” của mình.
Ông Zhang không thể đến Mỹ ngay bây giờ vì đại dịch, nhưng các nhà đầu tư nước ngoài của TikTok, bao gồm KKR và General Atlantic, đang tích cực vận động hành lang cho công ty, theo một nhà đầu tư.
Sự phổ biến và tăng trưởng của TikTok khiến nhiều người suy đoán rằng nó sẽ là mục tiêu mua lại tiềm năng của Facebook. Tuy nhiên, một nhà đầu tư cho biết: “Zhang không có hứng thú bán nó. Và nếu TikTok bị cấm ở Mỹ, người dùng của nó sẽ biến mất. Thật vô nghĩa khi mua nó”.
Các nhà đầu tư ngày càng lo lắng. Năm 2019, TikTok và Douyin – phiên bản Trung Quốc của TikTok – đã đóng góp 60 tỷ đến 70 tỷ nhân dân tệ (8,58 tỷ đến 10 tỷ USD) cho công ty mẹ, chiếm hơn một nửa tổng doanh thu của ByteDance.
Trong vòng cấp vốn mới nhất vào năm 2018, ByteDance đã huy động được 3 tỷ USD từ một nhóm các nhà đầu tư do SoftBank, KKR và General Atlantic dẫn đầu. Công ty được định giá 75 tỷ đô la, cao hơn gấp đôi so với định giá từ vòng cấp vốn chưa đầy một năm trước đó. Giá trị trên giấy tờ của nó đã tăng ít nhất một phần ba, lên hơn 100 tỷ USD trong các giao dịch cổ phần tư nhân gần đây. Nhưng con số đó bây giờ chỉ là lý thuyết vì không ai muốn mua vào, các nhà đầu tư nói.
“Năm ngoái, nhiều nhà đầu tư tiềm năng đã đưa ra yêu cầu bán cổ phần tư nhân từ các nhà đầu tư hiện tại, nhưng không ai muốn bán. Bởi vì đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng dự kiến sẽ sớm diễn ra”, nhà đầu tư Trung Quốc cho biết. Nhưng bây giờ, với mối đe dọa từ lệnh cấm của Hoa Kỳ, Zhang không có động lực để thúc đẩy IPO.
Trong khi Nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Huawei Nhậm Chính Phi đã nhiều lần bảo vệ công ty của mình trên các phương tiện truyền thông trước các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ, Zhang thì không. Doanh nhân 37 tuổi hiếm khi trả lời truyền thông. Các giám đốc điều hành và nhân viên của công ty cũng bị hạn chế nghiêm ngặt trong việc phát biểu.
Trong Diễn đàn Kinh tế Thế giới vào tháng 1/2020 tại Davos (Thụy Sĩ), các phóng viên Caixin đã gặp Zhang và Alex Zhu, khi đó là giám đốc của TikTok, tại một quán cà phê. Zhang đã từ chối yêu cầu phỏng vấn và đặt một cuộc hẹn khác ở Trung Quốc. Một phóng viên người Đức đi cùng ông ngạc nhiên lên tiếng.
“Đó có phải là ông chủ lớn của TikTok không”, nhà báo người Đức hỏi. “Hiện có rất nhiều người sử dụng TikTok. Anh ấy không thể là ‘người đàn ông Trung Quốc bí ẩn’ được.”
Bản địa hóa là không đủ
Kết luận rằng thị trường nước ngoài cần một gương mặt đáng tin cậy để đại diện cho TikTok, vào tháng 5, Zhang đã chọn cựu thành viên Disney Kevin Mayer làm Giám đốc điều hành mới của TikTok. Ông cũng tuyển dụng cả một nhóm giám đốc điều hành phương Tây.
Họ bao gồm cựu Cố vấn trưởng về Sở hữu trí tuệ của Microsoft, Erich Andersen, giữ chức vụ Tổng cố vấn toàn cầu. Cựu Giám đốc điều hành ADP Roland Cloutier là Giám đốc An ninh Thông tin. Cựu giám đốc thương hiệu Hulu, Nick Trần giữ chức Giám đốc Tiếp thị cho Bắc Mỹ, và cựu giám đốc cấp cao của Facebook và Yahoo, Blake Chandlee, đứng đầu các quan hệ đối tác chiến lược. Tháng trước, TikTok cũng đã thuê một cựu giám đốc điều hành của Google, Lee Hunter, làm tổng giám đốc của văn phòng mới khai trương tại Úc.
Khi toàn bộ đội ngũ quản lý được thay thế bằng những gương mặt địa phương, ByteDance đã rút toàn bộ nhân viên Trung Quốc và thay thế họ bằng những nhân viên địa phương.
Ngoài việc địa phương hóa nhân sự, Zhang cũng đang xem xét chuyển trụ sở hoạt động quốc tế của mình ra nước ngoài. Anh ấy đã xem xét các địa điểm bao gồm London, Singapore và Dublin, một người thân cận với quản lý cấp cao của ByteDance cho biết. Caixin vào cuối năm 2019.
Đầu tháng này, TikTok đã công bố kế hoạch chuyển trách nhiệm bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dùng châu Âu từ Mỹ sang các chi nhánh ở Ireland và Vương quốc Anh. Công ty cũng đã mở một trung tâm minh bạch kiểm duyệt nội dung ở Los Angeles. TikTok cố gắng cung cấp cho các chuyên gia bên ngoài cái nhìn toàn cảnh về hoạt động hàng ngày của họ. Đây là một phần trong nỗ lực xoa dịu những lo ngại của các nhà lập pháp Hoa Kỳ về việc xử lý dữ liệu người dùng và liệu họ có kiểm duyệt nội dung theo yêu cầu của Bắc Kinh hay không.
Nhưng những nỗ lực này dường như có rất ít tác dụng. Tuần trước, cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro gọi giám đốc điều hành mới của TikTok là “con rối của Mỹ”, cho rằng chiến lược đưa một công dân Mỹ lên nắm quyền “sẽ không hiệu quả”. Ông tuyên bố rằng Tổng thống Trump dự kiến sẽ có “hành động mạnh mẽ” chống lại TikTok và các ứng dụng khác của Trung Quốc.
Phiên An (theo Caixin)