[Mới] Phút tỉnh ngộ của những người trẻ nghiện TikTok

Chàng trai 21 tuổi ở quận Hai Bà Trưng, ​​Hà Nội được bạn bè chia sẻ những đoạn video ngắn hài hước, thú vị về TikTok vào thời điểm Covid-19 mới xuất hiện.

Trường học đóng cửa, Đức học trực tuyến tại nhà nên nhu cầu liên lạc, cập nhật tin tức nhiều hơn trước. Gen Z này cảm thấy Facebook ngày càng già đi trong khi video và hình ảnh bắt mắt của TikTok cho phép tiếp thu nhiều thông tin trong thời gian ngắn thay vì phải đọc nhiều.

“Tôi từng nghĩ mình sẽ lỗi thời nếu không dùng TikTok”, Đức nói.

Nền tảng này được ra mắt vào tháng 4 năm 2019 và bùng nổ tại Việt Nam trong đại dịch. Đến tháng 2/2023, Việt Nam là quốc gia có lượng người dùng TikTok cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 6 toàn cầu, theo Báo cáo dữ liệu.

Ban đầu, Minh Đức thấy nền tảng này “rất giải trí và cũng hữu ích” nên ngoài xem, anh còn giới thiệu cho nhiều bạn bè và cài đặt cho chị gái, bố mẹ.

Vào lúc cao điểm, Đức sử dụng khoảng hai giờ vào ban ngày và ba giờ vào ban đêm. “Học đến 11h đêm, tôi tự nhủ chỉ xem được 1 tiếng rồi ngủ. Nhưng càng cuộn tôi càng thấy bất mãn. Hầu như ngày nào tôi cũng chỉ nghỉ khi mệt quá lăn ra ngủ, lúc 1-2 giờ. 00. sáng”, Đức nói.

Nhưng càng sử dụng Đức, chúng tôi càng nhận ra rằng số lượng video độc hại trên nền tảng này không hề nhỏ. Đó là những clip liên quan đến phân biệt giới tính, tôn giáo, vùng miền, thậm chí tấn công các nhóm thiểu số trong xã hội. Cũng có lúc anh bình luận bày tỏ thái độ nhưng anh Đức càng dành thời gian, tương tác, chia sẻ thì càng xuất hiện nhiều nội dung tương tự. Muốn thoát ra cũng không được, chỉ đọc lướt nhanh, bỏ qua thông tin.

Đầu tháng 2, video về “những kỷ luật vô bổ” là hồi chuông cảnh tỉnh cho nước Đức. TikTokers chấm điểm quản trị kinh doanh, marketing, bất động sản, tiếng Anh bằng các từ “vô dụng”, “không có tương lai”, “dễ thất nghiệp”, “lương không cao”, “ngành học đại cương”. chia sẻ”…

“Là sinh viên chuyên ngành tiếng Anh, em rất buồn khi nhận được thông tin này”, cử nhân ngành Sư phạm tiếng Anh, Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết.

Tìm hiểu sâu hơn, anh phát hiện ra rằng những video này và Tiktoker đều đến từ một công ty truyền thông và đây là thủ thuật của họ để tạo nên xu hướng video – tiếp cận nhiều người dùng hơn. “Tôi thực sự lo lắng nếu học sinh phổ thông tiếp nhận những thông tin hướng nghiệp ác ý, sai sự thật như vậy”, ông Đức nói.

Không chỉ Minh Đức, nhiều người dùng nền tảng này cũng bị lôi kéo vào các trào lưu độc hại như “bỏ học khởi nghiệp”, “làm giàu không khó” hay bị dụ mua hàng kém chất lượng. Khảo sát gần đây với gần 6.000 độc giả VnExpress Sử dụng Tiktok, hơn 81% cho biết thường xuyên gặp nội dung độc hại, 15% cho biết thỉnh thoảng gặp và 4% không.

Thanh Vy, 27 tuổi, ở TP.HCM, chỉ bỏ được TikTok sau khi nhập viện cấp cứu vì nghe theo lời khuyên giảm cân của “chuyên gia tự xưng”, giữa năm 2022.

Nữ nhân viên văn phòng đến với Tiktok thời Covid vì tò mò. Ban đầu, cô dành 20 phút mỗi ngày để giải trí, nhưng nhanh chóng bị cuốn hút bởi những đoạn video ngắn.

Khi việc lướt video trở thành thói quen, Vy truy cập ứng dụng bất kể ngày đêm. Từ vệ sinh cá nhân, dọn dẹp nhà cửa hay chờ thang máy, đi chợ, cô đều cập nhật liên tục những xu hướng mới. “Mỗi khi tôi mở điện thoại, ngón tay cái của tôi sẽ tìm thấy biểu tượng đó trong tiềm thức”, cô nói.

Sau một thời gian dài sử dụng, nội dung của các video dần ảnh hưởng đến cảm nhận của người xem. Như với Vy là phương pháp giảm cân đơn giản, không cần tập thể dục.

Thanh Vy bắt đầu áp dụng nhiều cách giảm cân như uống cà phê đen, trà xanh thay nước lọc; bỏ cơm để tránh tích mỡ; Dùng thực phẩm chức năng được các TikToker quảng cáo giảm 5-7kg sau 1 tháng, giá vài trăm nghìn đồng.

Xuất hiện các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, da sạm và rụng tóc. Một hôm, cô gái ngất xỉu khi bố mẹ gọi xuống ăn trưa. Vy được đưa đi cấp cứu, rửa ruột và được xác định là suy dinh dưỡng nặng. “Khi nằm một chỗ, bố mẹ khóc bên giường bệnh, tôi mới biết những lời khuyên giảm cân trên TikTok chỉ là lừa đảo để bán hàng. Tôi như bị tẩy não”, cô nhớ lại.

Trước tình trạng lan truyền thông tin độc hại, gây nhiều hệ lụy đến đời sống, kinh tế, xã hội, TikTok sẽ bị thanh tra toàn diện vào tháng 5 tới. “Thuật toán TikTok cũng khiến thông tin độc hại dễ hình thành ‘trào lưu’, lan truyền mạnh hơn, ảnh hưởng xấu đến thế hệ trẻ”, đại diện Bộ TT&TT cho biết tại cuộc họp chiều 6/4. Tại cuộc họp này, 6 vi phạm của TikTok tại Việt Nam cũng được nêu ra, gồm phát tán tin giả; Nội dung nhảm nhí, độc hại, nguy hiểm cho trẻ em.

PGS. PGS.TS Trần Thành Nam (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, nội dung video chú trọng tạo cảm giác mới lạ, hứng thú, tò mò khiến người xem thoải mái, thư giãn và dễ “gây nghiện”.

“Sự phấn khích khi xem những video này giống như một loại ma túy nên nó được gọi là ‘thuốc kỹ thuật số’. Người xem cũng dễ bắt chước và học theo những vở hài lố bịch, không chuẩn mực”, ông Nam nói. .

Nhiều trường hợp tử vong đã được ghi nhận do bắt chước các trào lưu trên TikTok như thử thách ngất xỉu, thử thách chạy qua đường khi ô tô đang chạy… Những trào lưu này đặc biệt nguy hiểm với trẻ em, bởi chúng có sức chứa rất lớn. khả năng phân tích, tự kiểm soát và kiềm chế hành vi bốc đồng kém, dễ tin và nhanh chóng thử những gì mình cho là thịnh hành.

Trước mắt, những video này khiến người xem thoải mái và khó dứt ra được. Nhưng “nghiện TikTok” lâu dài sẽ kéo theo rất nhiều hệ lụy về sức khỏe thể chất và tinh thần như tỷ lệ cận thị, béo phì, rối loạn giấc ngủ tăng cao; hoặc thiếu chú ý.

Nguy hiểm hơn, khi tiếp cận quá nhiều nội dung độc hại, nguy hiểm sẽ dễ ảnh hưởng đến thế giới quan. Đã có những bạn trẻ xem quá nhiều video độc hại, lầm tưởng thế giới là thế giới nguy hiểm, xấu xa và có suy nghĩ lệch lạc.

“Nếu không cải thiện, giới trẻ dễ trở thành thế hệ nằm vùng, chỉ thích đắm mình vào mạng xã hội, tự tin khi gõ phím trong khi giải quyết các vấn đề của cuộc sống, trau dồi kinh nghiệm… trải nghiệm, mà không thể sống qua thực tế”, ông nói. .Nam.

Sau một tuần xuất viện, Thanh Vy cố gắng tìm những thú vui khác như đọc sách, nghe nhạc vào những lúc rảnh rỗi, mỗi tối đi ngủ cô đều cất điện thoại vào ngăn kéo mong sẽ tránh xa được. TikTok.

Với Minh Đức, sau hai lần trải nghiệm TikTok xấu xí, anh hạn chế thời lượng sử dụng chỉ 30 phút mỗi ngày và tập trung vào các video cung cấp kỹ năng còn thiếu; Đồng thời, tôi sẽ nhấn nút không quan tâm đến những nội dung độc hại, nhảm nhí, với hy vọng TikTok sẽ không gạ gẫm tôi nữa.

Quỳnh Nguyên – Phan Dương