Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cho rằng hiện nhiều nước trong khu vực ASEAN có thuế suất thu nhập doanh nghiệp cao hơn Việt Nam.
Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) vẫn giữ mức thuế suất phổ thông hiện hành là 20%, mức thấp hơn (10%, 15%, 17%) áp với các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và trường hợp ưu đãi khác.
Góp ý tại thảo luận sáng 28/11, bà Nguyễn Thị Lệ – Chủ tịch HĐND TP HCM – nói thuế suất hiện ngang các nước như Thái Lan, Lào, Campuchia nhưng cao hơn một số nước trong khu vực ASEAN, như Singapore (17%), Brunei (18,5%).
Bà đề nghị giảm thuế suất thu nhập doanh nghiệp xuống 19%. Việc này nhằm khuyến khích, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, doanh nghiệp phục hồi sau Covid-19.
Khi thẩm tra dự thảo luật này trước đó, ông Lê Quang Mạnh – Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách – cho biết một số ý kiến cơ quan này đề nghị cân nhắc khả năng giảm thuế suất phổ thông từ mức 20% xuống 18%. Mức thuế ưu đãi giảm xuống một mức chung là 15%. Việc này nhằm bảo đảm công bằng và tránh có nhiều mức ưu đãi khác nhau và quá phân biệt giữa các nhóm như tại dự luật.
Tuy vậy khi giải trình, Phó thủ tướng nói “thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam ở mức thấp so với các nước Đông Nam Á”.
Theo ông, hiện thuế suất thu nhập tại Philipphines là 30%, Malaysia 24% và một số nước khác trong khu vực 25%. Ông Phớc cho rằng không thể so sánh thuế của Việt Nam với Singapore khi quốc gia này có mức thu nhập bình quân đầu người khoảng 90.000 USD một năm, tức gấp hơn 20 lần Việt Nam (gần 4.300 USD tính tới cuối năm ngoái).
“Mọi khoản thu nhập phải chịu thuế, kể cả sản xuất kinh doanh và thu nhập khác. Điều này nhằm đảm bảo thu thuế công bằng, hợp lý cho phát triển. Còn lĩnh vực ưu tiên cần hỗ trợ ngân sách cũng phải giám sát, tránh mở ra nhiều, mất kiểm soát”, Phó thủ tướng nói.
Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc giải trình tại phiên họp, sáng 28/11. Ảnh: Media Quốc hội
Ông nói thêm hiện thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách. Bội chi ngân sách mỗi năm khoảng 400.000 tỷ đồng. Nợ công khoảng 37% GDP. Tuy nhiên, các chỉ số này có thể tăng trong thời gian tới khi Việt Nam đẩy nhanh xây dựng nhiều công trình trọng điểm quốc gia.
Bên cạnh đó, xu hướng thế giới là thắt chặt chính sách tài khóa, tăng thuế suất để đảm bảo tài chính công vững mạnh. Song Việt Nam vẫn duy trì chính sách tài khóa mở rộng do vừa trải qua đại dịch, doanh nghiệp cần hỗ trợ để phục hồi.
Cũng theo dự thảo luật, doanh nghiệp nước ngoài cung cấp hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam qua sàn thương mại điện tử, nền tảng số phải nộp thuế với khoản thu phát sinh ở Việt Nam. Dự luật cũng bổ sung quy định cơ sở thường trú của doanh nghiệp nước ngoài gồm nền tảng thương mại điện tử, công nghệ số mà qua đó họ cung cấp hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam.
Ông Phạm Văn Hòa (đại biểu tỉnh Thanh Hóa) cho rằng thời gian qua, việc không thu thuế với những đối tượng này khiến ngân sách thất thu. Việc này cũng dẫn tới “không công bằng với các cơ sở sản xuất kinh doanh trong nước có sản phẩm tương đồng với các tổ chức nước ngoài”.
Việc thu thuế doanh nghiệp với các sàn thương mại điện tử, nền tảng số theo ông Hòa là xác đáng. Song dự thảo luật chưa đưa ra quy định cụ thể cách thức thu thuế với các sàn, nền tảng số không có cơ sở thường trú tại Việt Nam.
Ở khía cạnh này, ông Nguyễn Tâm Hùng, Ủy viên Ban chấp hành tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, làm rõ hơn tiêu chí xác định thu nhập chịu thuế phát sinh trong trường hợp doanh nghiệp không có cơ sở thường trú tại Việt Nam.
Chính phủ cũng cần bổ sung hướng dẫn cách kê khai, nộp thuế để đảm bảo khả thi, minh bạch, nhất là với các doanh nghiệp xuyên biên giới. “Điều này giúp hạn chế thất thu thuế và tạo môi trường cạnh tranh công bằng”, ông nêu quan điểm.
Ông Nguyễn Tâm Hùng, Ủy viên Ban chấp hành tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phát biểu tại phiên thảo luận, sáng 28/11. Ảnh: Media Quốc hội
Hiện khoảng 102 nhà cung cấp nước ngoài như Meta (Facebook), Google, Tiktok, Netflix, Google… đã kê khai, nộp thuế qua cổng thông tin điện tử của ngành. Lũy kế từ tháng 3/2022 – thời điểm cổng thông tin dành cho các nhà cung cấp nước ngoài vận hành, các doanh nghiệp ngoại đã nộp trên 18.600 tỷ đồng. Ngoài ra, số thuế do Việt Nam khấu trừ nộp thay nhà cung cấp từ khi vận hành cổng khoảng 4.050 tỷ đồng.
Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cho hay khi xây dựng luật thuế phải đảm bảo sự đúng đắn, phù hợp, công bằng hợp lý và thúc đẩy phát triển.
“Doanh nghiệp nước ngoài không có địa chỉ thường trú tại Việt Nam nhưng có phát sinh thu nhập đều phải chịu nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Thời gian qua chúng ta đã thu sàn thương mại điện tử, mua bán online những doanh nghiệp có trụ sở từ nước ngoài”, ông nói.
Lãnh đạo Chính phủ cho hay ngành thuế đã áp dụng nhiều biện pháp chống thất thu thuế trong thương mại điện tử. Công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) mới được cơ quan thuế đưa vào ứng dụng, để kiểm soát doanh thu, mua bán trên các sàn thương mại điện tử.
Liên quan tới kiến nghị của các đại biểu về tăng ưu đãi thuế với báo chí, ông Phớc nói Chính phủ tiếp thu, rà soát lại. Theo đó, các loại hình báo khác (điện tử, truyền hình) sẽ chịu cùng mức thuế suất 10%, thay vì 15%, như báo in.
Anh Minh